Μια φορά κι έναν
καιρό -έναν καλό καιρό-, κάποιοι φωτισμένοι βασιλιάδες αποφάσισαν να ενώσουν τα
βασίλειά τους, να παραμερίσουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες και με αμοιβαία συνεργασία
να εξασφαλίσουν την πρόοδο και τη βελτίωση της ζωής των λαών τους. Ήταν όλοι τους
ισχυροί, προνοητικοί και «ανοιχτόμυαλοι», πραγματικοί ηγέτες.
Μάλιστα, όταν οι
μεταξύ τους συζητήσεις είχαν πλέον προχωρήσει σημαντικά, αποφάσισαν να γράψουν
πάνω σε έναν πάπυρο όλες τις συμφωνίες τους και τους λόγους, που τους οδήγησαν
να απαρνηθούν τις πολυτελείς ανέσεις τους και μαζί με αυτές τις εγωιστικές απολαύσεις
των δικών τους μικρών βασιλείων με τις τάσεις απομόνωσης και να συνεργαστούν
για ένα καλύτερο μέλλον των λαών τους.
Μεταξύ άλλων
ανέφεραν: «…αποφασισμένοι να θέσουν τις βάσεις μια διαρκώς στενότερης
ένωσης των λαών, …αποφασισμένοι να εξασφαλίσουν,
με κοινή δράση, την οικονομική και κοινωνική πρόοδο των λαών τους
καταργώντας τους φραγμούς που τους διαιρούν, …θέτοντας ως κύριο στόχο των προσπαθειών τους τη σταθερή βελτίωση των όρων
διαβίωσης και απασχόλησης των λαών τους,
…αναγνωρίζοντας ότι η εξάλειψη των υφισταμένων εμποδίων απαιτεί συντονισμένη
δράση για να εξασφαλιστεί σταθερότητα στην επέκταση της οικονομίας, ισορροπία
στις συναλλαγές, καθώς και συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού, …μεριμνώντας
να ενισχύσουν την ενότητα των
οικονομιών τους και να προωθήσουν
την αρμονική τους ανάπτυξη, μειώνοντας
τις υφιστάμενες ανισότητες
μεταξύ των διαφόρων περιοχών και την καθυστέρηση των λιγότερο ευνοημένων, …επιθυμώντας
να συμβάλουν, ασκώντας κοινή
εμπορική πολιτική, στην προοδευτική κατάργηση των περιορισμών στις
διεθνείς συναλλαγές, …προτιθέμενοι να εδραιώσουν
την αλληλεγγύη που συνδέει την ήπειρο με τις υπερπόντιες χώρες, και …επιθυμώντας
να εξασφαλίσουν την αύξηση της
ευημερίας τους, …αποφασισμένοι να εδραιώσουν,
με τη συνένωση των οικονομικών τους δυνάμεων, τη διαφύλαξη της ειρήνης
και της ελευθερίας και καλώντας τους άλλους λαούς που συμμερίζονται τα
ιδεώδη τους να συμμετάσχουν στην προσπάθειά τους…»*.
Αμέσως μετά,
ικανοποιημένοι όλοι και απολύτως εμπνευσμένοι από το όραμα της επιδιωκόμενης ευημερίας,
ως αποτέλεσμα κοινών προσπαθειών και δράσεων, ξεκίνησαν να υλοποιούν σταδιακά
το μακρόπνοο και πάντως φιλόδοξο σχέδιο τους, ξεπερνώντας πολλές δύσκολες
περιόδους με ανυπέρβλητα προβλήματα, παρέχοντας στους λαούς τους περιόδους ευτυχίας.
Τα χρόνια
περνούσαν, οι συνθήκες ζωής άλλαζαν και τους εμπνευσμένους βασιλιάδες
διαδέχονταν στους θρόνους τους νέοι, λιγότερο ικανοί και σίγουρα περισσότερο
ιδιοτελείς αρχηγοί. Οι λαοί άρχισαν να δυσανασχετούν και να αντιδρούν, μη μπορώντας
να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της ζωής, αφού εν τω μεταξύ η ευημερία είχε
αντικατασταθεί από τη λιτότητα, τη στέρηση, ακόμη και την ανέχεια σε μερικά
βασίλεια. Οι δε παραπάνω αρχές είχαν καταστεί απλές αραδιασμένες λέξεις σε
μερικά κείμενα που πλέον είχαν μικρή σημασία.
Ώσπου…
Ώσπου, μια μέρα,
ένα μικρό βασίλειο -που είχε όμως αρκετή δύναμη και πάντα ήταν επιφυλακτικό με τις
κοινές δράσεις της ένωσης βασιλείων- αποφάσισε να πει “STOP”, ακόμη και σε εκείνα, τα λίγα, στα
οποία μετείχε. Το παράδοξο ήταν ότι, το “STOP” δεν το είπε η πρωτεύουσα του βασιλείου, ούτε οι αστοί των
πλούσιων πολιτειών, ούτε ο νέος πληθυσμός, αλλά οι περιφερειακές πολιτείες και
οι μεσήλικες και γηραιοί υπήκοοι. Εκείνοι ήταν οι σύμβουλοι των βασιλιάδων και με
τις πράξεις και τις πολιτικές τους ευθύνονταν για το έλλειμμα ηγεσίας και ικανοτήτων,
που εν πολλοίς οδήγησαν την ένωση στην παρακμή...
Ανεξάρτητα όμως από
το προφίλ εκείνων που επέλεξαν να απομονωθούν, ο προβληματισμός έγινε διάχυτος σε
όλα τα βασίλεια. Όλοι αναρωτιούνταν πλέον ανοιχτά για τα λάθη τους και την
ξεπερασμένη πολιτική που εφήρμοσαν, αναζητώντας τους λόγους για τους οποίους οδηγήθηκαν
στην αποτυχία, που άλλωστε γνώριζαν, αλλά κανείς δεν τολμούσε μέχρι πρότινος να
εκφράσει δημοσίως.
Κάποιοι -που
είχαν ήδη από πολλά χρόνια ξεφύγει από τις αρχές, που άλλοτε ήταν οι γενεσιουργοί
λόγοι της ένωσης- επέδειξαν σκληρότητα και αναλγησία για την απόφαση
αποχώρησης, επιρρίπτοντας ταυτόχρονα αποκλειστικές ευθύνες στο μικρό βασίλειο. Αυτοί
ήταν εκείνοι που με την αλαζονεία τους προσπαθούσαν πάντα να επιβληθούν στην
ένωση και να υποτάξουν -όπως πάντοτε ιστορικά αρέσκονταν- τα άλλα, απείθαρχα και
κατώτερα βασίλεια.
Κάποιοι άλλοι,
είτε γιατί ουδέποτε συμβιβάστηκαν με τις αμοιβαίες υποχωρήσεις που απαιτούσε η
ένωση και επεδίωκαν μόνο τα ευεργετήματα αυτής, χωρίς δεσμεύσεις, με αποτέλεσμα
κάποια στιγμή να πιεστούν αφόρητα έναντι των εταιρών, είτε γιατί συνειδητοποίησαν
ότι ο αρχικός στόχος της ένωσης έπαυσε να επιδιώκεται και μεταλλάχθηκε, βρήκαν
την ευκαιρία να θέσουν ανοιχτά το ζήτημα επαναπροσδιορισμού της πολιτικής και
των αξιών της.
Ήταν, μάλλον,
αργά…
Οι λαοί είχαν
απογοητευτεί. Οι αξίες της ελευθερίας, της ειρήνης, της ευημερίας και της αλληλεγγύης,
η μείωση των ανισοτήτων, η αρμονική ανάπτυξη, η ενότητα, η ισορροπία και η
πρόοδος φαίνονταν ξένες. Τόσο ξένες, που δεν μπορούσαν πλέον να περιγραφούν,
πολλώ δε να επιδιωχθούν. Οι λαοί είχαν μεταξύ τους απομακρυνθεί.
Υπήρχαν όμως ακόμη
κάποια σημεία επαφής. Λέγονταν ΑΞΙΕΣ. Ανθρώπινες
αξίες.
Ξέρετε, οι αξίες
δεν φθείρονται. Οι αξίες είναι άυλες, είναι ιδέες. Και οι ιδέες δεν αποτυγχάνουν.
Τα πρότυπα αποτυγχάνουν. Όπως αποτυγχάνουν οι πολιτικές, τα οικονομικά
συστήματα, οι βασιλιάδες, ακόμη και οι άνθρωποι… Οι αξίες όμως, είναι πάντα
εκεί. Στον πάπυρο!
Να θυμίζουν τον
σκοπό και
να δείχνουν προς το
στόχο…
*Συνθήκη για την ίδρυση της Ευρωπαϊκής
Οικονομικής Κοινότητας, (ΕΟΚ), Προοίμιο, Ρώμη, 1957.
